Testen op soa's

Het belang van testen

  • Heeft je cliënt een misschien soa? Test op de juiste soa op de juiste plek op het juiste moment 
  • Gebruik hiervoor de Multidisciplinaire Richtlijn Soa’s (MDR) 
  • Zorg voor een veilig en open gesprek, waarin je cliënt zich op z’n gemak voelt en eerlijk durft te zijn 
  • Zo help je mee aan een betere seksuele gezondheid voor iedereen in Nederland

De rol van jou als professional

Wat kun jij doen? Met de juiste kennis en kunde kun jij bepalen of een soa-test nodig is. En zo ja, welke. Met de beslisboom soa's volg je in het soa-consult een aantal stappen. Zo kom je te weten op welke soa's je moet testen. En welke behandeling en vervolgstappen nodig zijn. 

Bespreek ook met je cliënt hoe die keuzes maakt die passen bij een fijn en gezond seksleven. We hebben deze hulpmiddelen voor je: 

Wie test je op soa's en hiv?

Er zijn verschillende redenen om te testen op soa's en hiv. Je cliënt: 

Deze mensen hebben meer kans op een soa: 

  • Mannen die seks hebben met mannen (msm) 
  • Transgender personen 
  • Jongeren tot 25 jaar 
  • Mensen uit een gebied waar soa's vaker voorkomen. Of met een sekspartner uit zo'n gebied. Dit gaat om Azië, Afrika, delen van Zuid en Midden- Amerika, Oost-Europa en Rusland 
  • Sekswerkers en hun klanten 
  • Mensen met verschillende sekspartners 

Adviseer mannen die seks hebben met mannen en sekswerkers 2 keer per jaar een soa-test te doen. 

Proactief testen 

Heb je een consult met een cliënt met meer kans op een soa over een ander onderwerp dan soa's? Dan is het goed om proactief het gesprek te openen over seks en soa's. Een soa-test of hiv-test kan nodig zijn.  

Lees wat proactief testen is. En hoe je dat kunt doen

Is een soa-test nodig?

Je cliënt kan dit zelf checken.

Twijfelt je cliënt of een soa-test nodig is? Onze soa-check geeft gratis en anoniem advies. 

Wijs op de soa-check

Het soa-consult

Elk consult begint met contact maken met je client en het scheppen van een vertrouwensband. Zo kom je makkelijker tot de hulpvraag. Komt je cliënt bij je met zorgen of klachten die bij een soa of hiv-infectie kunnen horen? Is je cliënt geïnformeerd over een soa? Of heeft je cliënt meer kans op een soa? Voer dan de stappen uit die in de beslisboom soa's staan.

  • Heeft je cliënt klachten in of op het lichaam? Dan voer je een lichamelijk onderzoek uit. Deze klachten kunnen een soa zijn.
  • Soms zijn hierna 1 of meerdere soa-testen nodig. Met de juiste testen op de juiste plek kom je tot de juiste diagnose.  
  • Hiermee weet je ook welke behandeling je moet geven. De Multidisciplinaire Richtlijn Soa's helpt je hierbij.
  • Een gesprek over seksueel gedrag  is ook een vast onderdeel van het soa-consult. Bespreek gezonde keuzes over seks die passen in het leven van je cliënt. Zo help je voorkomen dat je cliënt (nogmaals) een soa krijgt. Of doorgeeft aan anderen.  
     

Lees meer over het soa-consult

Hoe test je passend en op de juiste plek? 

Om de seksuele gezondheid van iedereen in Nederland te bevorderen is het nodig om mensen die meer kans hebben op een soa op maat te testen. Dit betekent: 

  • Test op de juiste lichaamsplekken 
  • Test op alle soa’s die je cliënt kan hebben 
  • Test iedere soa op het juiste moment 

Samen met het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) hebben we de beslisboom voor het soa-consult opgesteld. Deze beslisboom helpt je in het soa-consult stap voor stap de juiste vragen te stellen, het eventuele passende lichamelijk onderzoek te doen en om de juiste soa-testen uit te voeren. Ook geeft de beslisboom je handvatten bij de vervolgstappen.  
 

Gebruik de beslisboom voor het soa-consult 

Belangrijke aandachtspunten voor passend testen: 

  • Is je cliënt geïnformeerd over een soa door een sekspartner? 
    Test op alle soa’s. Niet alleen voor de soa waar iemand over geïnformeerd is. Ook als je cliënt aangeeft dat die altijd een condoom gebruikt. 
  • Is je cliënt (cis)man? En heeft die seks met mannen?  
    Test altijd anaal en oraal met een uitstrijkje op chlamydia en gonorroe. Ook test je altijd op syfilis en hiv. Hepatitis B test je als iemand nog niet gevaccineerd is. Bij de GGD kan je cliënt een gratis vaccinatie tegen hepatitis B krijgen. Komt uit de soa-test een syfilis-infectie of een anale soa? Bespreek dan ook de mogelijkheid PrEP te gaan gebruiken. PrEP is een pil die hiv voorkomt. Lees meer over PrEP
  • Heeft je cliënt seks in ruil voor geld of spullen (sekswerker)? 
    Test altijd ook anaal en oraal op chlamydia en gonorroe. Ook test je altijd op syfilis en hiv. Op hepatitis B test je als iemand nog niet gevaccineerd is. Bij de GGD kan je cliënt een gratis vaccinatie tegen hepatitis B krijgen. Bespreek ook de mogelijkheid PrEP te gebruiken bij mannelijke sekswerkers die seks hebben met mannen en transgender sekswerkers. PrEP-gebruik voorkomt hiv. 
  • Komt je cliënt uit een land waar meer mensen soa’s of hiv hebben? 
    Controleer of het nodig is om te testen op hiv, hepatitis B en C. De beslisboom helpt te checken waar hiv en hepatitis B meer voorkomt.  

Hoe stel je de diagnose per soa?

De Multidisciplinaire Richtlijn Soa’s geeft een overzicht van de meest voorkomende soa’s in Nederland. De richtlijn helpt je met de juiste diagnose, testen, behandeling en nacontrole per soa.  

Bekijk de Multidisciplinaire Richtlijn Soa’s

Soa-thuistest

Komt je cliënt bij je met de uitslag van een zelftest of thuistest? Controleer dan eerst of de uitslag van een betrouwbare soa-thuistest komt. Deze aanbieders laten de test bij een betrouwbaar laboratorium uitvoeren. Daarna controleer je of de juiste testen zijn gedaan. En alle nodige lichaamslocaties getest zijn. 

Is dat niet zo? Dan test je opnieuw. Heeft iemand een hiv-zelftest gedaan? Doe dan een 2e test om te kijken of de uitslag klopt. 

Seksoa magazine
-

Uit de praktijk: ‘Dokter, wilt u mijn chlamydia behandelen?’

Wat doe je als een cliënt bij je komt voor een soa-behandeling met de uitslag van een soa-test van een private aanbieder? Welke stappen neem je en wat bespreek je met je cliënt? Lees meer in Seksoa Magazine.

Hoe test je per soa?

Afhankelijk van de soa’s die je wilt testen, doe je een uitstrijkje, urine-onderzoek of bloedonderzoek. Of een combinatie hiervan. Je kunt je cliënt zelf het uitstrijkje met een wattenstaafje laten uitvoeren van de vagina of anus. Een uitstrijkje van de keel kun je beter zelf doen. Dan is de uitslag betrouwbaarder. 

Het is belangrijk de testen goed af te laten nemen. En de aanwijzingen van het laboratorium goed op te volgen.  Zo geeft de test een betrouwbare uitslag. 

Informatie over het uitstrijkje, urine-onderzoek en bloedonderzoek voor je cliënt. 

Hoe voer je een orale, anale en vaginale test op de juiste manier uit?

Sekspartners informeren

Komen er 1 of meerdere soa’s uit de test? Bespreek met je cliënt dat die sekspartners van de afgelopen periode informeert. Zij kunnen dan ook een soa-test doen. Informeren kan anoniem via partnerwaarschuwing.nl. Je cliënt heeft hiervoor een code nodig van de huisarts of GGD. 

Je kunt je aanmelden op de site en daar een code aanmaken die je naar je cliënt stuurt. Met die code kan je cliënt (ex)sekspartners informeren. Je kunt je cliënt hier ook bij helpen. 
 

Ga naar partnerwaarschuwing.nl

Informatie en advies op maat voor je cliënt

Contact met onze experts

Heb je een vraag over testen op soa's? En wil je advies van onze gespecialiseerde (huis)artsen? Wij helpen je graag verder. Je krijgt binnen 48 uur antwoord van ons.
tekstballon

Soa Aids Nederland helpt publiek en professionals om hiv en andere soa’s te voorkomen, op te sporen en te behandelen. We bieden iedereen betrouwbare informatie op maat. Soa Aids Nederland ontvangt subsidie van het RIVM.